In een NOM-woning wordt evenveel stroom opgewekt met de zonnepanelen als er stroom in de woning wordt verbruikt. Een gedeelte van de opgewekte stroom is voor huishoudelijk gebruik, zoals een oven of een wasmachine. Hoeveel energie daaraan verbruikt wordt heeft de bewoner zelf in de hand. Bij de constructie van de woning is rekening gehouden met een bepaald normaal verbruik (een bundel) dat is afgestemd op de opbrengst van de zonnepanelen. Voor de energie die nodig is voor de installaties in de woning, voor verwarming (eventueel voor koeling), voor ventilatie en voor warm tapwater is ook een bundel. Dat energieverbruik is als het goed is minder dan het deel van het huishouden, maar hoeveel precies is sterk afhankelijk van het goed functioneren van de warmtepomp.
Een warmtepomp gebruikt elektrische stroom om warmte uit de buitenlucht te halen en die toe te voegen aan het verwarmingssysteem binnen. De werking is vergelijkbaar met een koelkast maar dan andersom. Dit is een veel efficiënter proces dan het elektrisch verwarmen van die buitenlucht en hoewel het raar klinkt werkt dit ook in de winter als het buiten kouder is dan binnen. Als we met een aparte elektriciteitsmeter het verbruik van de warmtepomp monitoren en vergelijken met hoeveel thermische energie (warmte) er wordt opgewekt hebben we een idee van de efficiëntie van dat systeem. Met andere woorden hoeveel elektrische energie heeft het gekost om de warmte te creëren. Bij een elektrische kachel is die verhouding 1 op 1, bij een warmtepomp is die verhouding vaak tussen de 1 op 4 en 1 op 6.
Als u in het Serviceportaal van BeNext inlogt en een bepaald woningproject bekijkt kunt u per woning zien hoeveel kWh de warmtepomp in een bepaalde periode (dag/maand/jaar) heeft verbruikt (zie ook onderstaand voorbeeld).
In het Serviceportaal kunt u verder volgen hoeveel warmte in de woning is gebruikt. Die warmte is op verschillende manieren uit te drukken. Als volume (bijvoorbeeld in liters warm water voor de douche, die voor de bewoner in een ‘bundel’ aan te geven is) of in Giga-Joule (meetbare eenheid voor warmte). Deze laatste eenheid kan weer makkelijk worden omgerekend in kWh waardoor we de output van de warmtepomp exact kunnen vergelijken met de elektrische input op de meter.
Op het serviceportaal van BeNext vindt u de verschillende soorten energie verbruiken uit de warmtepomp verwerkt in een staafgrafiek. Hierin staat rood voor de energie m.b.t. de verwarming, blauw voor koeling (als daarin is voorzien) en oranje voor warm tapwater. In het overzicht zijn de verschillende verbruiken samengevoegd en zijn gevisualiseerd met op elkaar gestapelde staven. De gemaakte warmte kan nu vergeleken worden met het elektrische verbruik van de warmtepomp. In het serviceportaal wordt dit voor u gedaan en in de grafiek is dit zichtbaar door de grijze driehoekjes die het getal van de COP aangeven. Zie als voorbeeld de afbeelding hieronder:
COP (Coëfficiënt Of Performance) is de verhouding tussen de geproduceerde warmte en de energie die nodig is om dat te maken. Zoals hierboven al eerder gezegd: normaal gesproken is de COP een getal tussen 4 en 6. Hoe hoger het getal hoe beter de efficiëntie en dus hoe minder elektrische energie er nodig was voor de productie van de warmte.
Bij het gebruik van de COP berekening moet met de volgende punten rekening worden gehouden.:
- De berekening wordt nauwkeuriger naarmate de periode waarin gemeten wordt langer is. Een warmtepomp maakt gebruik van de thermische energie in de buitenlucht dus is in de zomer efficiënter dan in de winter als het buiten kouder is. Er is dus seizoensinvloed. Ook heeft het stilstaan van de installatie (bv bij afwezigheid door vakantie) invloed op de prestatie van de installatie en dus de nauwkeurigheid van de COP. De installatie heeft ook een voorraadvat waardoor inzoomen op dagniveau omdat het moment van water opwarmen niet altijd gelijk is aan het moment van warmwater afnemen.
- Bedenk dat de drie verschillende omzettingen in de warmtepomp ieder hun eigen rendement hebben. Warmtepompen hebben voor verwarming een COP tussen 4 en 6. De COP voor de warmwaterboiler is lager (2 tot 3,5) omdat tot een hogere temperatuur wordt verwarmd. En het rendement voor koelen is weer afwijkend. Het in de grafiek getoonde COP is een gemiddelde van alle processen in de pomp.
- Tenslotte heeft de nauwkeurigheid van de monitoring invloed op de mate van betrouwbaarheid van de berekende efficiëntie. Als door een storing bijvoorbeeld data uit een meter met de opgewekte warmte ontbreekt of onvolledig is, lijkt het rendement slechter omdat de output lager lijkt bij dezelfde input. Het is dus belangrijk om te kijken of in de staafgrafiek alle benodigde data voor een bepaalde periode ook verzameld zijn.
Een afwijkende COP kan u als beheerder van de installaties alarmeren dat er in de woning iets niet goed werkt. Dat kan gevolgen hebben voor de levensduur van de installatie of voor het innen van EPV. Een belangrijke informatiebron dus.